سیاستهای اقتصادی دولت تدبیر برای خروج غیرتورمی از رکود

 متن کامل سیاست های اقتصادی دولت یازدهم برای خروج از رکود همراه با گزارش "چرایی بروز رکود تورمی و جهتگیریهای برونرفت از آن" به تبیین تفصیلی برنامه های دولت برای خروج غیرتورمی از رکود طی سالهای 1393 و 1394 و همچنین فایل پاورپوینت ارایه وزیر اقتصاد و امور دارایی جناب دکتر طیب نیا برای مطالعه علاقمندان در این بخش بارگذاری شده است.

 

در گزارش اول، با تشریح سازوکارهای بروز رکود و شناسایی گلوگاه های موجود برای خروج از آن، جهت گیری برون رفت از این شرایط و پیش فرضها و محدودیتهای موجود برای انتخاب این جهت گیری توضیح داده شد.

 

سیاست های اقتصادی دولت یازدهم برای خروج از رکود                               چرایی بروز رکود تورمی   

 

     چکیده سیاست های اقتصادی دولت 

آغاز روند نزولی تورم از آبان

بررسی‌ها نشان می‌دهد روند افزایشی نرخ «تورم میانگین» در مهرماه متوقف می‌شود و از آبان‌ماه اقتصاد کشور شاهد کاهش نرخ تورم خواهد بود. 

روند افزایشی نرخ تورم میانگین از شهریورماه سال 1389 آغاز شد و از آن زمان به بعد، اقتصاد ایران با افزایش پیوسته و ماه‌به‌ماه نرخ تورم مواجه بوده است. به طوری که تورم از نرخ 8/8 درصدی در مرداد سال 1389 به رقم 1/40 درصدی در شهریورماه سال‌جاری رسیده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» حاکی از این است که حتی در صورت تورم ماهانه صفردرصدی در مهرماه نیز، نرخ تورم یا «تورم میانگین»، در این ماه افزایشی خواهد بود؛ اما از آبان‌ماه نرخ تورم مجددا به سطح حدودا 40 درصدی کاسته شده و مسیر نزولی تورم آغاز خواهد شد. این در حالی است که به گفته کارشناسان، عواملی مثل «تغییر در انتظارات» به دنبال تحول در روابط خارجی و نیز «راهکارهای دولت در جبران کسری بودجه»، بر روند تورمی آینده اثرگذار خواهد بود. بر این اساس، برخی از کارشناسان توصیه می‌کنند دولت به جای راهکارهای آزموده شده برای جبران کسری بودجه «مثل استقراض از بانک مرکزی» که اثرات تورمی بیشتری برای اقتصاد کشور دارد، از طریق تعدیل در قیمت‌ها به دنبال ایجاد توازن در بودجه نامتوازن کنونی خود باشد. بر اساس پیش‌بینی‌ها، از آبان‌ماه روند کاهشی تورم در اقتصاد ایران، آغاز خواهد شد.

رتبه چهارمی تورم جهان به ایران رسید

صندوق بین المللی پول در جدیدترین برآورد خود از نرخ تورم ۱۸۸ کشور جهان اعلام کرد ایران با تورم ۳۰.۶ درصدی رتبه چهارم جهان را به خود اختصاص داد و بلاروس با تورم ۵۹ درصدی اول شد.

صندوق بین المللی پول در جدیدترین برآورد خود از نرخ تورم 188 کشور جهان در سال 2012 اعلام کرد بلاروس بالاترین نرخ تورم در مقایسه با کشورهای دیگر را طی این سال داشته است.

بر اساس این گزارش نرخ تورم 23 کشور جهان در سال گذشته میلادی 2 رمی بوده است که ایران نیز در این میان قرار داشته است. ایران با نرخ تورم 30.6 درصدی در رتبه چهارم جهان از این نظر قرار گرفته است. در برآورد گذشته صندوق بین المللی پول رتبه ایران از نظر نرخ تورم 6 اعلام شده بود.

بلاروس که در صدر کشورهای جهان از نظر بالا بودن نرخ تورم قرار گرفته در سال 2012 نرخ تورم 59.21 درصدی را تجربه کرده است. پس از این کشور، سودان جنوبی با تورم 45 درصدی و سودان با تورم 35.5 درصدی به ترتیب رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص داده اند.

اتیوپی با تورم 22.7 درصدی بعد از ایران در رتبه پنجم، مالاوی با 21.27 درصد در رتبه ششم، ونزوئلا با 21 درصد در رتبه هفتم، تانزانیا با 16 درصد در رتبه هشتم،‌گینه با 15.2 درصد در رتبه نهم و مغولستان با 14.99 درصد در رتبه دهم کشورهای جهان از نظر بالا بودن نرخ تورم در سال 2012 قرار گرفته اند.

گرجستان با تورم منفی 0.944 درصد کمترین نرخ تورم را در سال 2012 داشته است.

صندوق بین المللی پول پیش بینی کرده است با وجود کاهش نرخ تورم ایران به 27.2 درصد در سال 2013 رتبه سوم جهان در فهرست کشورهای دارای تورم بالا به این کشور برسد.

نقد نرخ تورم در ایران از دیدگاه صاحب نظران علم اقتصاد

لوکاس که در سال 1995 به واسطه بسط و توسعه نظریه "انتظارات عقلانی" موفق به دریافت جایزه نوبل شد، در سه دهه گذشته همواره جزو مهم ترین نظریه پردازان علم اقتصاد بوده وبه همین دلیل عنوان  اثر گذارترین اقتصاد دان زنده جهان به این اقتصاد دان آمریکایی اطلاق می شود.

اخیراً هفته نامه تجارت فردا ، با او گفت و گویی داشته است که طی آن ، دکتر فرهاد نیلی -رئیس پژوهشکده پولی بانک‌ مرکزی ایران همراه با پویا جبل‌عاملی،اقتصاددان، به تبادل نظر درباره اقتصاد ایران پرداخته اند.

 

در ادامه بخش هایی ازاین گفت وگو را می خوانید:
 
* به نظر من بانک مرکزی نباید نگران نرخ ارز باشد، همچنین به نظر من بانک مرکزی نباید درصدد رفع بیکاری باشد. بلکه بانک مرکزی می‌بایست تمرکز خود را بر ثبات و استحکام قیمت‌ها معطوف کند. ثبات و استحکام قیمت‌ها به منظور حفاظت از پول ملی.

* بانک مرکزی نباید خود منبع و منشاء بروز مشکل در اقتصاد باشد. در عین حال نباید حلال مشکلات نیز باشد. مشکلات زیادی وجود دارند که بانک مرکزی از پس حل آنها برنمی‌آید. پروژه‌های دیگری باید در دستور اجرا قرار گیرند. ما می‌توانیم از مالیات‌ستانی و پرداخت‌های دولتی استفاده کنیم.

* در حال حاضر در هند اتفاقات خوبی رخ داده است. هر دو کشور هند و مصر به شدت در سیاست‌های سوسیالیستی و برنامه‌ریزی متمرکز غرق شده بودند.
اینها چیزهایی نبودند که برای راه حل مورد نظر ما ساخته شده باشند. اما هم‌اینک هر دو این کشورها (مصر و هند) از سوسیالیسم فاصله گرفته‌اند که همین به آنها کمک می‌کند.

* رسیدن به آمریکا بسیار سخت‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنیم. همه ما فکر می‌کردیم ژاپن در دهه‌های 60 و 70 میلادی به آمریکا خواهد رسید و همچنین فکر می‌کردیم که اروپا نیز به آمریکا خواهد رسید. اما هنوز هم شکافی حدوداً به اندازه 40 درصد از نظر استاندارد زندگی بین آمریکا در یک طرف و اروپا و ژاپن در طرف دیگر وجود دارد.

* استاندارد زندگی در چین هنوز خیلی پایین است. حدس من این است که در حال حاضر استاندارد زندگی در این کشور به میزان قابل توجهی پایین‌تر از ایران است.

* عنصر کلیدی و مهمی که باید به آن اشاره کنم، آزادی اقتصادی است. مردم باید برای شروع ایده‌هایشان آزادی داشته باشند بنابراین باید آنها را به سمت بهترین راه ممکن که بهترین کارکرد را دارد، ترغیب کرد. این همان چیزی است که در چین شروع شده است. این موضوع در کره جنوبی نیز رخ داده ولی در کره شمالی خیر.

* از شما می‌خواهم که دانشجویان ایرانی را برای تحصیلات تکمیلی به شیکاگو بفرستید. ما همین جا هستیم. دانشگاه شیکاگو تجربه خوبی از دانشجویان ایرانی دارد. آنها سختکوش، باهوش و خلاق هستند.

*(در واکنش به نرخ تورم در ایران)  اوه! این مقدار تورم(30درصد)  خیلی زیاد است. عجیب و دور از ذهن. بانک مرکزی ایران حتماً باید به مقدار کافی سیاست‌های پولی خود را انقباضی کند.

* عجیب است. در همسایگی شما یعنی در کشور ترکیه موفق شدند نرخ تورم را از رقم‌های بسیار بالا به رقم‌های پایین کاهش دهند. این را دوستان اهل ترکیه من بازگو کرده‌اند.

* چرا نروژ تورم دو‌رقمی ندارد؟ نروژ هم مثل ایران نفتی است و از درآمدهای نفتی استفاده می‌کند. هرگز از خود پرسیده‌اید چرا آنها نرخ تورم پایین‌تری دارند؟ آنها درآمدهای نفتی خود را سرمایه‌گذاری می‌کنند. استفاده مستقیم از منابع نفتی نفت سیاست خوبی محسوب نمی‌شود.

* لازم است بانک مرکزی مستقلی داشته باشید و دولتی که بانک مرکزی را برای چاپ اسکناس و تامین منابع مالی تحت فشار قرار ندهد.

* در دنیا کشورهای زیادی هستند که روزگاری با ابرتورم دست و پنجه نرم کرده‌اند اما اکنون تورم آنها به پایین‌ترین حد رسیده است. مثلاً به آرژانتین نگاه کنید. به شیلی نگاه کنید. این کشورها خیلی بهتر از ایران توانستند تورم را مهار کنند. اشتباه از کجاست؟

* به نظر من ترکیه و ایران در مورد اعمال سیاست‌های پولی خوب و بد، مثال‌های خوبی هستند. در ترکیه هم مشکل مشابهی برای مدتی طولانی وجود داشته است.
احتمالاً مشکل آنها به مشکل شما هم مربوط می‌شود. شما مهمت یوروکوغلو را می‌شناسید؟ او یکی از همکاران من در دانشگاه شیکاگو بود و در بانک مرکزی ترکیه کار می‌کرد. او مردی بسیار باهوش است و زمانی که مشغول کار بود، فقط جلوی انتشار پول را گرفت.

* آنچه من در مورد ترکیه می‌دانم این است که آنها برای سال‌های طولانی، مشکل اقتصاد خود را اشتباه تشخیص دادند. یعنی هر دولت پس از دولت دیگر، همان اشتباه دولت قبلی را تکرار کرد. حتماً می‌پرسید اشتباه آنها چه بود؟ اشتباه آنها در تشخیص نقش بانک مرکزی در اقتصاد بود. خیلی سخت است که سیاستمداران این نکته را بفهمند اما وقتی مشکل فهمیده شد، راه درمان مشخص و آسان است.

* من نمی‌توانم بفهمم که دولت ایران چرا چنین سیاستی (توزیع نقدی یارانه ها) در پیش گرفته است. این کار چیزی جز چاپ پول و تورمی کردن پول ملی نیست. از نظر من نباید این کار را انجام بدهند.

* تحریم منبع تورم نیست. این یک هزینه رفاهی (Welfare Cost) محسوب می‌شود. مثل آنکه ذخایر نفتی را یک پیامد رفاهی مثبت (Welfare Plus) به حساب آوریم. این اتفاق، برای کشورتان کمبود نفت را پررنگ می‌کند. تحریم‌ها برای شما به منزله این است که اگر نفت نمی‌داشتید، چه می‌شد. بسیار خوب. اما این بهانه خوبی برای وجود تورم نیست.

* به نظر من خصوصی‌سازی نفت درایران سیاست خوبی است. تشخیص من این است که این کار را انجام دهند.

* من نمی‌فهمم تا وقتی شما مالیات دارید، چرا از نفت استفاده می‌کنید؟