نقش SMEها در کشورهای در حال توسعه آیا کوچک بودن هنوز زیبا است؟
سازمان جهانی کار در گزارشی به بررسی چگونگی نقش کارآفرینان مشاغل کوچک در پیشرفت کاری پرداخته است. در این بررسی به آنالیز تاثیر مشاغل کوچک و متوسط بر چگونگی خلق موقعیت کاری و کاهش فقر در کشورهای درحال توسعه پرداخته شده است. نتایج دریافتی از این بررسی بسیار امیدوار کننده بوده است.
کارآفرینان کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط که مختصرا (SMEs) نامیده می‌شوند، نقش کلیدی در ایجاد نوآوری در جامعه ایفا می‌کنند. بیش از دو سوم مشاغل رسمی در کشورهای در حال توسعه در این بخش است و حدود 80 درصد افراد در کشورهای کم درآمد در این حوزه مشغول هستند.
کارآفرینان کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط که به مشاغلی با 5 تا 250 کارمند اطلاق می‌شود، بخش مهمی از کار را در کشورهای توسعه یافته تشکیل می‌دهند؛ اما هنوز در مورد نقش این افراد در کشورهای در حال توسعه بحث است. سوالی که در این زمینه مطرح است این است که آیا واقعا صاحبان این‌گونه مشاغل در کشورهای در حال توسعه نیز همانند کشورهای توسعه یافته موتور محرک بخش اقتصادی هستند؟
در راستای یافتن پاسخ این پرسش، تحقیقی در این زمینه صورت گرفته است. «آیا کوچک بودن هنوز زیبا است»؟ عنوان این تحقیق است. مقاله بررسی شواهد تجربی در نقش مشاغل کوچک در خلق فرصت‌های شغلی نتیجه می‌گیرد که بیش از دو سوم کسب وکار‌ها در کشورهای در حال توسعه نظیر کشورهای آفریقایی و آمریکایی و کشورهای واقع در آمریکای لاتین؛ کسب‌و‌کارهایی کوچک تشکیل می‌دهند. این آمار در کشورهایی با درآمد پایین نظیر کشورهای جنوب صحرای آفریقا به حدود 80 درصد می‌رسد. همچنین علاوه‌بر اینکه مشاغل کوچک اکثریت کارها را در کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند؛ این‌گونه کارها در ایجاد شبکه‌های شغلی، خصوصا در شرکت‌های جوان و نوپا بسیار موثر است.
دیدگاهی که بین افراد در جامعه وجود دارد این است که مشاغل کوچک به دلیل دوره عمر کوتاهی که دارند نمی‌توانند در خلق کار موثر واقع شوند که این باور به‌طور کلی غلط است. بر اساس این بررسی بیش از 50 درصد موقعیت‌های کاری در مشاغلی با کارمندان زیر 100 نفر ایجاد شده است. باید توجه داشت رشد کاری بیشتر از آنکه در کارهای موجود حاصل شود، از مشاغل نوپا حاصل می‌شود چرا که این‌گونه مشاغل اکثرا در سال‌های اول فعالیتشان به سرعت رشد می‌کنند.
همچنین این تحقیق نشان می‌دهد که کسب‌و‌کارهای کوچک‌تر نسبت به مشاغل گسترده‌تر تمایل بیشتری برای رشد از خود نشان می‌دهند. با وجود موارد فوق یک کارآفرین خوب باید درعین حال دارای سیاست حمایت از انواع کسب‌و‌کارهای کوچک، متوسط یا بزرگ باشد. باید توجه داشت که مشاغل کوچک نسبت به مشاغل بزرگ‌تر و توسعه یافته‌تر همواره در تامین مالی با مشکل بیشتری مواجه هستند و بیشتر از شرکت‌های بزرگ در معرض آسیب مالی قرار دارند.
در رابطه با کسب‌و‌کارهای کوچک ما همچنان به سیاست حمایتی احتیاج داریم؛ البته نه به این علت که این مشاغل کوچک هستند، بلکه به این دلیل که این‌گونه مشاغل کلید حرکت موتور اقتصاد هستند و عرصه‌ای برای ظهور مشاغل بزرگ هستند. کوچک بودن هنوز زیبا است اگر ما تلاش خود را برای نهادینه کردن حقیقی آن انجام دهیم.
در پایان اینکه باید توجه داشت در تغییرات سریع بازار امروز، شرکت‌های کوچک‌تر نقش مهم‌تری را در شکل‌دهی به نیروی کار در بازار ایفا می‌کنند.
اما سوالی که مطرح می‌شود این است که:
چگونه سازمان جهانی کار از صاحبان مشاغل کوچک حمایت می‌کند؟
سازمان جهانی کار با کمک دولت‌ها، کارفرمایان و کارمندان سازمان‌ها و دیگر ارگان‌ها به تدوین آموزش‌های مدیریتی می‌پردازد و برای حمایت از نیازهای صاحبان مشاغل کوچک سازمانی را تاسیس کرده است. در طول سال‌ها این سازمان به لحاظ کارشناسان، شبکه‌های کاری در ارتباط، تجربه کاری و ابزار‌های مورد استفاده، پیشرفت زیادی کرده است. خصوصا این سازمان با تدوین برنامه‌هایی با عنوان «کارتان را آغاز کنید و پیشرفت کنید» به افرادی که به تازگی کارشان را آغاز کرده‌اند، کمک می‌کند.
این برنامه‌ها شامل بسته‌های آموزشی از ابتدای تاسیس کار تا آموزش مهارت‌های پیچیده برای کارهای موجود و ارتقای جایگاه شغلی است. این بسته‌های آموزشی در بیش از 100 کشور دنیا با مشارکت بالایی در طول هشت سال گذشته توزیع شده است.
از دیگر کارهای صورت گرفته توسط سازمان جهانی کار در راستای حمایت از کارآفرینان مشاغل کوچک، آموزش در سطح مدارس بوده است. همچنین کمک به پیشرفت زنان کارآفرین، توسعه ارزش زنجیره‌ای، اصلاح و توانمند‌سازی محیط برای کارآفرینان و حمایت از تولیدات کارآفرینان مشاغل کوچک و کمک به ارتقای آنها به مشاغل با سطوح بالاتر بوده است.
