بانک جهانی طبق روال سال‌های گذشته ، در گزارش اخیر خود 190 کشور جهان را به لحاظ شاخص سهولت کسب و کار رتبه بندی کرده است. این شاخص که از 10 زیر شاخص تشکیل شده، براساس ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار می گیرد و برای محاسبه ان، اقدامات اصلاحی کشورها در هر یک از معیارها لحاظ می شود.
گزارش اخیر بانک جهانی(2018)، خبر از سقوط 4 پله ای رتبه ایرران از نظر شاخص سهولت کسب و کار نسبت به سال گذشته می دهد. این در حالی است که فاصله ایران از شاخص پیشرو نسبت به سال ما قبل کاهش یافته است. در این گزارش ، نکات حائز اهمیتی مطرح و بیان شده است که در فایل پیوست این مطلب مشروح آن قابل ملاحظه است.
گزارش سهولت انجام کسب و کار بانک جهانی سال ۲۰۱۸ میلادی حاکی از بهبود ٠.٢٦ درصد امتیازی ایران بوده و ایران با کسب امتیاز ٥٦.٤٨ از کشورهای برزیل، مصر، لبنان و ... پیشی گرفته است. شاخص سهولت انجام کسب‌وکار بانک جهانی با ارزیابی ۱۰ نماگر در حوزه‌های قانونی، اجرایی و قضایی به بررسی محیط کسب‌وکار در ۱۹۰ کشور جهان می‌پردازد.
طبق این گزارش، نماگرهای شروع کسب‌وکار رتبه ۹۷، اخذ مجوزهای ساخت رتبه ۲۵، دسترسی به برق رتبه ۹۹، ثبت مالکیت رتبه ۸۷، الزام‌آور بودن اجرای قراردادها رتبه ۸۰، پرداخت مالیات رتبه ۱۵۰ و اخذ اعتبارات رتبه ۹۰ را در سطح بین المللی کسب کرده‌اند. مجموع عملکرد نماگرهای مذکور باعث شده که امتیاز شاخص کل بهبود یافته اما در اثر عملکرد بهتر سایر کشورها جایگاه کشور در رتبه ۱۲۴ قرار گرفته است.
معیار فاصله از پیشرو برای ایران در سال ۲۰۱۴، ۵۸/۸۱ از ۱۰۰ نمره بوده که در سال ۲۰۱۷ به ۵۷/۲۶ از ۱۰۰ کاهش یافته است و نشان از بدتر شدن وضع کشور دارد. به طور واقعی میتوان ادعا کرد وضعیت نماگرهای ایران در گزارش انجام کسب و کار بانک جهانی طی سه سال منتهی به ۲۰۱۷ درمجموع به طور واقعی تفاوت چندانی نکرده و کسب و کار در ایران سهلتر نشده است.
البته باید توجه داشت که رتبه های گزارش 18-2017 صرفا با رتبه هایی مورد مقایسه قرار گیرند که با متدلوژی جدید بانک جهانی تطبیق داده شده است.
گزارش بانک جهانی در ارزیابی شاخص سهولت کسب و کار در ایران
شاخص جهانی رقابت‌پذیری توسط مجمع جهانی اقتصاد از سال 2005 تدوین و ارائه شده است. این شاخص بر مبنای 12 رکن رقابت‌پذیری (شامل «نهادها»، «زیرساخت‌ها»، «محیط اقتصاد کلان»، «بهداشت و آموزش ابتدایی»، «آموزش عالی و حرفه‌ای»، کارآیی بازار کار»، کارآیی بازار کالا»، «پیشرفته بودن بازار مالی»، «آمادگی تکنولوژیک»، «اندازه بازار»، «پیشرفته بودن بنگاه‌های تجاری» و «نوآوری») تهیه می‌شود. هر رکن رقابت‌پذیری نیز بر اساس 4 تا 21 متغیر دیگر سنجیده می‌شود. رتبه ایران در هر یک از 12 رکن (از میان 140 کشور) و بدترین رتبه ایران در بین متغیرهای هر رکن، به ترتیب زیر است:
