ایران از گردشگری ضعیف به رتبه برتر رقابت‌پذیری گردشگری جهان رسید
دو سال قبل ایران به‌عنوان یکی از 10کشور برتر جهان به لحاظ دارا‌بودن جاذبه‌های گردشگری و طبیعی مناسب، جایگاه خوبی در گزارش مجمع جهانی اقتصاد نداشت. مجمع جهانی اقتصاد اما در گزارش اخیر خود اعلام کرده است که ایران در فهرست کشورهای برتر رقابت‌پذیری گردشگری قرار دارد.
براساس این گزارش، ایران توانسته است رتبه نخست رقابت‌پذیر‌بودن هزینه‌های سفر برای گردشگران را به‌دست آورد.در این گزارش با موضوع «شاخص رقابت‌پذیری سفر و گردشگری»، سوئیس میان 140 کشور مورد مطالعه در رتبه نخست قرار گرفته و ایران در حالی در مکان 98 دیده می‌شود که نسبت به سال گذشته میلادی که در رتبه 114قرار داشت، 16پله صعود کرده است. سال2012 سهم صنعت گردشگری ایران از تولید ناخالص داخلی حدود 118میلیون و 695هزار دلار معادل 2/4درصد بوده که پیش‌بینی می‌شود در سال2022 به چهار‌درصد برسد. این گزارش نشان می‌دهد که در حال حاضر 475هزار ایرانی در صنعت گردشگری و صنایع مرتبط با آن اشتغال دارند که این میزان، 1/2درصد از کل نیروی کار فعال در ایران است و پیش‌بینی شده که این رقم در سال2022 به 3/2درصد افزایش یابد. در گزارش مجمع جهانی اقتصاد آمده است: در زمینه مالیات بر بلیت و هزینه‌های فرودگاهی، ایران در رتبه دوم کشورهای جهان ایستاده است، درحالی‌که از لحاظ پایین بودن قیمت سوخت در جهان میان 140 کشور جهان در رتبه دوم دیده می‌شود. در زمینه زیرساخت حمل‌ونقل هوایی، ایران رتبه 102و در زیرساخت حمل‌ونقل زمینی رتبه 76 را کسب کرده است.
به لحاظ شاخص ثبات توسعه صنعت گردشگری نیز ایران رتبه 118جهان و از لحاظ تصادفات جاده‌ای رتبه 132جهان را در اختیار دارد. گزارش مجمع جهانی اقتصاد همچنین نشان می‌دهد که ایران از لحاظ اولویت‌دهی سازمانی به صنعت گردشگری در رتبه 135جهان و از لحاظ میزان تخصیص بودجه دولتی (هزینه‌کرد دولت در بخش گردشگری) در رتبه 82 دنیا قرار گرفته‌است. ایران همچنین در زمینه بازاریابی کارآمد برای جذب گردشگر در رتبه 120دیده می‌شود. براساس این گزارش، ایران همچنین از لحاظ کیفیت زیرساخت حمل‌ونقل هوایی در رتبه 129جهان قراردارد، درحالی‌که از لحاظ کیفیت جاده‌ها از میان 140کشور در رتبه 68، کیفیت زیرساخت‌های ریلی در رتبه45 و کیفیت زیرساخت حمل‌ونقل دریایی در رتبه 80 قرار گرفته است. همچنین از لحاظ تعداد اتاق هتل‌ها نیز ایران در رتبه 110فهرست جهانی دیده می‌شود.براساس این گزارش، ایران از حیث دراختیار داشتن جاذبه‌های گردشگری فرهنگی - تاریخی در رتبه 9 و از لحاظ محوطه‌های طبیعی در رتبه 79 جهان قرار دارد.
اما آیا اعلام این آمار در روند ورود گردشگر به ایران تأثیر دارد؟ هوشنگ غفارپور، مدیر یکی از شرکت‌های خدمات گردشگری می‌گوید: برخی اوقات آمارهایی که به مؤسسات یا سازمان‌های جهانی ارائه می‌شود شبیه یک بازی است و گاه نیز این بازی را در داخل اجرا می‌کنند چون به‌عنوان مثال اگر اسپانیا بگوید که 40میلیون گردشگر دارد، گردشگرانی که به این کشور سفر نکرده‌اند با خود می‌گویند چرا ما جزو این آمار نباشیم و تصمیم به سفر به آن کشور می‌گیرند.
وی همچنین با اشاره به آنچه مجمع جهانی اقتصاد درخصوص رتبه ایران در گزارش دو سال قبل ارائه داده،گفت: این موضوع که درخصوص بهترشدن وضعیت گردشگری در ایران فعالیت مناسبی صورت نگرفته، درست است ولی آمارهای جهانی نیز براساس آنچه دولت‌ها در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهند ارائه می‌شود. هوشنگ غفارپور، گردشگری و سیاستگذاری برای بهبود وضعیت این صنعت در ایران را موضوعی منسجم دانست که شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها و شرکت‌های خدمات گردشگری در آن به‌صورت منسجم با یکدیگر در ارتباط هستند.
وی گفت: وضعیت بد منطقه البته در آمارهای جهانی از گردشگری کشور بی‌تأثیر نیست. درهمسایگی‌ایران، عراق و افغانستان قرار دارند و تا همین سه سال پیش نیز قفقاز و گرجستان با یکدیگر مسئله داشتند که همه این موارد بر تردد گردشگر در منطقه و ایران تأثیر می‌گذارد. البته در بسیاری از نقاط جهان و در اروپا نیز امسال رشد گردشگری منفی بود، درحالی‌که در جنوب شرق آسیا گردشگری پنج تا هفت‌‌درصد رشد داشت.
غفارپور همچنین از اسپانیا به‌عنوان تنها کشوری که دارای رشد مثبت گردشگری در وضعیت بد اقتصاد جهانی بود نام برد و گفت: به‌دلیل حاشیه‌هایی که برای کشورهایی چون تونس، مصر، لیبی و برخی کشورهای عربی پیش آمد، گردشگران، اسپانیا را به‌دلیل وجود قرابت فرهنگی انتخاب کردند و این موضوع در رشد گردشگری اسپانیا بی‌تأثیر نبود.به گفته وی، در این سال‌ها فضای گردشگری در جهان به سمت منطقه‌ای‌شدن پیش می‌رود که البته آمارهای سازمان جهانی گردشگری در این خصوص مورد استناد است؛ هر چند این آمار نیز از دولت‌ها گرفته می‌شود.در سوی دیگر برخی فعالان بخش خصوصی در صنعت گردشگری نگران وضعیت گردشگری کشور به‌ویژه در حوزه ورودی به‌عنوان تنها بخش ارزآور و اشتغالزای کشور هستند.
بازار گردشگری کشور به‌ویژه در یک‌سال اخیر با افت زیادی مواجه شده و انتظار دست‌اندرکاران بخش خصوصی در حوزه ورود گردشگری، تمرکز ویژه حتی به شکل مقطعی بر تسهیل ورود گردشگر به ایران از سوی نهادهای دخیل در موضوع گردشگری است.
