مکتب ویژگی های روانشناختی کارآفرینان

پیشینه­ی مطالعات کارآفرینی نشان می­دهد که مطالعات تجربی که مفروضات مکتب ویژگی­های روانشناختی و مدل ویژگی­هایش را دنبال می­کنند در مقایسه با سایر مکاتب کارآفرینی رواج بیشتری داشته­اند(Kruzic & Pavic, 2010) رویکرد ویژگی­ها بر روی این فرض تاکید می­کند که کارآفرینان دارای ویژگی­ها، دیدگاه­ها و ارزش­هایی هستند که یک نیروی محرک برای آنها فراهم می­کنند و آنها را از دیگران متمایز می­سازند(Gurol& Atsan, 2006) در واقع، رویکرد ویژگی­ها سعی در شناسایی توانایی­های بالقوه­ی کارآفرینان از طریق ارزیابی قابلیت­های شخصی، ویژگی­های شخصیتی و انگیزه­های کارآفرینانه دارد(Haase & Lautenschlager, 2010).

افراد کارآفرین و کسانی که از ویژگی­های کارآفرینانه بهره­مندند، می­توانند در مسیر تحولات حرفه­ای پیش­کنشی عمل کنند، مسیر دگرگونی­ها را بشناسند و نسبت به نیازهای جدید آگاهی یابند و در راستای ایجاد مشاغل جدید نقش آفرین باشند؛ بر این اساس لازم است که دانشجویان به گونه­ای پرورش یابند که ویژگی­های کارآفرینانه در آن­ها رشد کند(Gibb،2000). اگرچه کارآفرینی، مفهومی است که در آغاز در اقتصاد مطرح بود و تا دهد­ی ششم قرن بیستم بیش­تر از سوی اندیشمندان اقتصادی به آن پرداخته می­شد، اما در مجموع آن­ها نتوانستند تعریفی جامع و کامل از کارآفرینی ارایه کنند، بنابراین نقش آن در نظریه­های اقتصادی به تریج کمرنگ شد و همراه پررنگ شدن نقش کارآفرینان در توسعه­ی اقتصادی جوامع، روان­شناسان به بررسی ویژگی­های کارآفرینان پرداختند(احمدپور داریانی و رضاییان،1377). مطالعه کارآفرینی در روان­شناسی بر درک این نکته که چگونه صفات افراد با انگیزش و عملکرد کارآفرینان ارتباط دارد، متمرکز است(احمدپورداریانی و مقیمی،1385).

عابدی(1381) بیان می­کند که براساس مکتب ویژگی­های روان­شناختی کارآفرینی، نیازها، انگیزه­ها، نگرش­ها، احساسات و ارزش­های افراد مبنای رفتار اولیه آن­هاست و ارزش­های غالب افراد را وادار به رفتار ویژه­ای می­کنند.

مقیمی(1380) با اشاره به مکتب کارافرینی انسانی می­گوید که این مکتب ویژگی­هایی را برای کارآفرینان موفق برمی­شمارد که برخی از آن­ها عبارند از: نیاز به موفقیت شخصی، نیاز به کم کنترل، فعالیت­های خود تنظیمی، باور به توانایی خود در کنترل نتایج زندگی، ریسک­پذیری، تحمل ابهام زیاد، عزت نفس و عدم انطباق­پذیری.

نظریه­ ی خصیصه­ ها (Trait Approach)

هرچند پیشینه­ی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای کوچک در سال­های اخیر افزایش یافته، اما دانش موجود در این زمینه بسیار پراکنده است. بروکهاوس و هورویتز[12] (1986: 42)، بیان کردمد که «تعریف کلی کارآفرین وجود ندارد، یا اگر وجود دارد، ابزارهای روان­شناسی ما در درک آن­ها ناتوان است». به علت فقدان چارچوب و مجموعه­ای از تعاریف مورد قبول، مفاهیم به نسبت متناقضی در کارآفرینی به کار گرفاه می­شود ... «رویکرد ویژگی­ها در مقابل رویکرد رفتاری و رویکرد یک بعدی در مقابل چند بعدی با رویکرد ایستا در مقابل فرایند». رویکردهای مختلف می­توانند به این صورت خلاصه شوند: رویکرد ویژگی­ها[13] که بر شخصیت[14] کارآفرین تأکید دارد و رویکرد رفتاری[15]که بر فعالیت­های کارآفرینان تأکید دارد. نظریه­های زیر به طور صریح ظهور و عرضه­ی کارآفرینان را روشن می­کند. به علاوه این رویکردها نشان می­دهند که ویژگی­های روان­شناسی بر عرضه­ی کارآفرینی در جامعه اثر می­گذارد.

نظریه­ ی خصیصه­ ها

رویکرد خصیصه ­ها یا ویژگی­های شخصی بر شخص کارآفرین متمرکز است. پرسش پژوهش در این رویکرد این است: چرا بعضی از افراد، شرکتی را راه­اندازی می­کنند، اما در همان شرایط دیگران نمی­توانند چنین کاری را انجام دهند؟(گارتنر، 1989).

به هر حای بسیاری از پژوهشگران معادل چرا با با چه کسی پاسخ می­دادند: این که چرا یک کسب و کار را راه­اندازی کرده­است، به این دلیل است که کارآفرین دارای ویژگی­ها و خصایص درونی خاصی است. این رویکرد به عنوان رویکرد ویژگی­ها شناخته شده است. در این رویکرد، پژوهشگران تلاض کرده­اند که ویژگی­های افراد را به منظور تفکیک کارآفرینان از غیرکارآفرینان شناسایی کنند. ویژگی­های کارآفرینان به عنوان کلیدی برای تشریح پدیده­ی کارآفرینی نگاه می­شود.