ایران برای ورود به سازمان تجارت جهانی باید دست به اصلاحات زیادی در قوانین تجاری زده، دست از حمایت تولید بردارد و انحصار دولتی برداشته شود و برای این بسترسازیها سالها زمان لازم است و باید دید این همه تغییر برای عدم حمایت از تولید برای ورود به WTO میارزد؟
20 سال است که از زمان تاسیس سازمان تجارت جهانی میگذرد و بیش از 150 کشور اکنون به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمدهاند اما منافع و زیاده خواهی برخی کشورها در کنار کم و کاستهای اقتصادی کشورمان دست به دست هم داده تا همواره برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی سنگ اندازی شود.
فرایند الحاق به سازمان تجارت جهانی اساساً روندی پیچیده،دشوار و زمان بر است و تقریبا روند الحاق به این سازمان، فارغ از مشکلات سیاسی و داشتن بستری آماده در کشور لااقل به 8 سال زمان نیاز دارد.
کشورهای متقاضی باید قوانین ملی خود را با مقررات موافقتنامههای چند جانبه سازمان تجارت جهانی تطبیق دهند و تعهداتی را برای کاهش تعرفهها و اصلاح مقررات خود به عهده بگیرند تا دسترسی بیشتری را برای کالاها و خدمات سایر کشورها فراهم کنند.
به اذعان کارشناسان اقتصادی فارغ از موافقت سازمان تجارت جهانی برای عضویت ایران در این سازمان موانعی بر سر راه وجود دارد که کار را سخت تر کرده و ایران را از راه اصلی دور کرده است، چرا که گشودن دروازههای تجارت کشور پیشنیازهای مهمی را میطلبد، اعم از اینکه باید ابتدا قوانین و محدودیتهای واردات و صادرات(علی رغم قانون برنامه پنجم توسعه) و تبعیض بین کالاهای وارداتی و کالاهای مشابه داخلی مانند دریافت تعرفه بالا از کالای وارداتی برداشته شود.
عدم اعطای یارانه به محصولات صنعتی، روانتر کردن مقررات و ضوابط گمرکی حاکم بر تجارت از جمله ثبت سفارش، برطرف کردن ممنوعیتها یا محدودیتهای واردات و حذف همه موانع غیر تعرفهای و تثبیت نرخ تعرفه همه کالاها،اعمال تغییرات لازم در استانداردهای فنی و بهداشتی جهت ایجاد انطباق لازم بین آنها و مقررات سازمان جهانی تجارت، ایجاد سازگاری لازم بین مقررات حاکم بر خریدهای دولتی از جمله برگزاری مناقصات و مزایدهها با مقررات سازمان جهانی تجارت و حمایت از حقوق مالکیت فکری از جمله ابداعات، طرحهای صنعتی، حق اختراع و علامت تجاری(کپی رایت) از دیگر کارهایی است که زمان بر بوده و اصلاح آن در کشور ما چندان آسان به نظر نمیرسد.
22 بار درخواست برای عضویت در سازمان تجارت جهانی
ایران از سال 1996 و همزمان با تاسیس سازمان تجارت جهانی درخواست الحاق (عضویتکامل) خود را به مدیرکل سازمان جهانی تجارت ارایه کرد و این درخواست تا نزدیک به 5 سال بعد در دستور کار جلسات شورای عمومی قرار نگرفت.
سرانجام در ماه مه سال 2001 درخواست ایران برای نخستین بار در دستور کار شورای عمومی سازمان جهانی تجارت قرار گرفت و از آن زمان تا مدت نزدیک به چهار سال با وجود حمایت گسترده اعضای سازمان جهانی تجارت،به دلیل عدم موافقت آمریکا، اجماع شورای عمومی با آغاز فرایند الحاق ایران که به منزله اعطای عضویت ناظر در سازمان جهانی تجارت است بهدست نیامد.